Reumatoïde Artritis; Wat is het?

Dinsdag 03 oktober 2023

Reumatoïde artritis is een chronisch ontstekingsproces waarbij vooral de binnenbekleding (synovium) van de gewrichten het moet ontgelden.

Symptomen Gewrichten worden stijf, zwellen soms op en kunnen minder goed de bewegingen uitoveren die ze zouden moeten doen. Er is sprake van pijn en vooral in rust. Opvallend is de symmetrie van de klachten: het kan gebeuren dat we dezelfde gewrichtsklachten hebben aan beide zijden van ons lichaam. De ochtendstijfheid duurt minstens een half uur en kan veel gewrichten treffen of alleen de hand- en voetgewrichten. Maar ook een tijdje in dezelfde houding zitten kan afgestraft worden door pijn en stijfheid.

Maar reumatoïde artritis beperkt zich niet alleen tot de gewrichten, hoewel de naam (artritis is gewrichtsontsteking) dat wel aangeeft. Ook spieren en pezen ontkomen er niet aan. We zien dan ook klachten als pees- en spierontstekingen, die verstrekkende gevolgen hebben voor onder andere bloedvaten en het hart.

Oorzaak Het is niet duidelijk wat de exacte oorzaak is. Wel is duidelijk dat het om een autoimmuunziekte gaat. Normaal gesproken gaat ons afweersysteem vreemde indringers zoals virussen en bacteriën te lijf, maar nu richten de antistoffen zich op de eigen cellen en weefsels. Het is dus een dramatische vergissing van ons immuunsysteem. En de reumatoïde artritis is niet het enige slachtoffer van deze ernstige vergissing. Auto-immuunprocessen spelen onder andere ook een rol bij psoriasis, diabetes en multipele sclerose (MS).

Diagnose De arts zal onze klachten uitvragen en een lichamelijk onderzoek doen. Daarnaast zal verder bloedonderzoek gedaan worden en een röntgenfoto gemaakt worden van handen en voeten. Via de ACR-EULAR-criteria wordt formeel de diagnose gesteld. Daarbij wordt gelet op 3 aspecten: de mate van de aantasting van gewrichten, bloedwaarden en de duur van de klachten. Voorwaarde is wel dat de klachten geen andere oorzaken hebben. Op basis van de aangedane gewrichten worden punten gegeven: hoe meer gewrichten aangetast zijn, hoe meer punten. Een maat voor de antistoffen die het lichaam bedreigen, ook wel auto(zelf)antistoffen genoemd, is de reumafactor. Die komt uit het bloedonderzoek en moet een bepaalde verhoogde waarde hebben, want een lage concentratie ervan kunnen ook bij gezonde mensen voorkomen. Ook wordt in het bloed gekeken naar bloedbestanddelen die op een ontsteking wijzen. De duur van de klachten is ook van belang. Zijn namelijk de gewrichtsklachten al na 3 weken over, dan pleit dat minder voor reumatoïde artritis dan wanneer de problemen al meer dan 6 weken bestaan.

Leefregels Het is belangrijk om op een goede manier met deze ernstige aandoening om te gaan. Dat betekent dat we regelmatig moeten gaan bewegen om de gewrichten te onderhouden. Hoe we dat doen, kan natuurlijk verschillen. De een gaat liever wandelen en de ander stapt op de fiets. En als het buiten koud is, is een verwarmd zwembad ook aanlokkelijk. Zelf kan beoordeeld worden hoeveel bewegen mogelijk is en wanneer het tijd is om rust te nemen. Na enige tijd zal daarin een goede balans gevonden worden.

Ook is het goed om vaker van houding te veranderen omdat we al hebben ervaren dat, als we dat niet doen, we wat stijf worden en pijnklachten krijgen. Het is belangrijk om niets te forceren omdat we denken dat we `veel moeten bewegen’. Ook moet het bewegen niet zo extreem worden dat we daar klachten van krijgen.

Behandeling 

Medicijnen De laatste jaren hebben nieuwe medicijnen voor een aanzienlijke verbetering van de behandeling gezorgd en de vooruitzichten voor patiënten zijn daarom ook beter als ze tijdig worden behandeld.

Pijnstillers Paracetamol en en NSAID’s kunnen toegepast worden. Paracetamol bestrijdt de pijn, maar heeft geen ontstekingsremmend effect. Bij reumatoïde artritis zouden we dat wel graag willen zien en dat hebben de NSAID’s (Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs) wél. Ze werken pijnstillend, ontstekingsremmend en koortverlagend.

DMARD’s en anti-TNF-alfamiddelen DMARD’s (Disease Modifying Antirheumatic Drugs) en anti-TNF-alfamiddelen pakken de te sterke afweerfunctie van het lichaam aan door remming van de immuunreacties. Methotrexaat (MTX), een DMARD, is sinds een aantal jaren voor veel patiënten een eerste keus medicijn geworden in de behandeling van reumatoïde artritis. Het vermindert de afweer en gaat ontstekingen tegen. Het gevolg is dat de pijn en zwellingen afnemen en ook de stijfheid  minder wordt.

Injectie met een corticosteroïd Wanneer de ziekte soms heftig is, kan een injectie met een corticosteroïd nodig zijn. Dit medicijn vermindert de hevigheid van de ontsteking.

Chirurgie Bij ernstige ontstekingsklachten en bij vochtophoping in gewrichten kunnen operatieve ingrepen nodig zijn in verband met pijn.

Fysiotherapie Oefentherapie is vaak nodig ter versteviging van spieren en het voorkómen van bewegingsbeperkingen.

De ergotherapeut kan hulpmiddelen adviseren in geval er sprake is van beperkingen. Ook kan deze adviseren bij aanpassingen in huis.

Interessant?

FacebookTweetLinkedInPinterestE-mail